Hukuksal Denetim ve
Hukuksal Risk Analizi
1. ÖNLEYİCİ HUKUKSAL DENETİM
Önleyici hukuk, yasal sorunları öngörmeyi ve önlemek için harekete geçmeyi içeren bir hukuk pratiği felsefesidir.
Bir önleyici hukuk denetiminin üç amacı vardır:
- Önceden tespit edilmemiş yasal sorunları belirlemek;
- Mevcut yasal riskleri belirlemek;
- Potansiyel yasal riskleri belirlemek.
a) Hukuksal Durum Tespiti (Due Dilligence)
İhtiyatlı yatırımcı, bir işletmeyi satın almanın avantajlarını düşündüğü gibi herhangi bir dikkatsizliğe düşmemesi gerektiğinin de farkındadır. Birleşme ve satınalma işlemlerinde öncelikle kapsamlı durum tespiti yapılarak riskler azaltır. Hukuksal due dillegence, mali bir felaketi önleyebilir, daha iyi bir fiyatla ve daha avantajlı koşullarda satınalmayı sağlayabilir.
b) Hukuksal Risk Değerlendirmesi
Hukuksal risk, kanun ve diğer bütün mevzuatın veya sözleşme benzeri hukuksal işlemlerin, yanlış anlaşılma, farkındalık eksikliği ya da yasal boşluktan kaynaklanan sebeplerle işe, iş ilişkilerine, iş süreçlerine, ürün ve servislere yönelik finansal ve itibar kaybı riskini ifade eder.
Şirketler, oluşabilecek hukuksal riskleri önceden dikkatli ve ayrıntılı bir biçimde tanımlanıp değerlendirilmesi ve riskleri ortadan kaldıracak veya en aza indirecek önlemlerin alınması için etkili bir hukuksal risk yönetimine ihtiyaç duyarlar.
Hukuksal risk yönetimi üç kategoride değerlendirilir:
- Dava riski değerlendirmesi (Haksız Rekabet ya da Sözleşmenin Feshi, davaları gibi)
- Sözleşme riski değerlendirmesi (Sözleşmelerde Yükümlülüklerin Belirlenmesi, Yükümlülüklerin ve Fesih Şartlarının Yorumlanması gibi)
- Mevzuat Riski Değerlendirmesi (Kanun, Yönetmelik ya da Tebliğlerdeki değişikliğin sektörü ve şirkete olası etkileri gibi)
c) Uyum Denetimi
Önleyici hukuksal denetim, aynı zamanda şirketin mevzuata uygunluğunun denetimini de kapsamaktadır. Kurumsal yönetimin stratejik bir aracı olarak uyum, yasal risklere ve itibarın zarar görmesine karşı etkin bir koruma sağlar.
2) UYUŞMAZLIKLARIN ÇÖZÜMÜ AŞAMASINDA HUKUKSAL DENETİM
Ortaya çıkmış hukuksal bir sorunun çözümü için en doğru hukuksal ilişkinin en avantajlı pozisyonda ve en uygun zamanda kurulması ya da dava için en değerli perspektiflerin belirlenmesi amacıyla yapılan hukuksal denetleme hizmetidir.
a) Mahkeme Dışı Uzlaşmalar:
Ortaya çıkmış bir hukuksal sorunun mahkemeye henüz gitmeden önceki sürecinde alternatif çözüm yollarına başvurulması aşamasında yapılan denetim hizmetidir.
Örnek Servisler:
- Hukuksal problemin analizi
- Müzakere, uzlaşma, sulh, feragat anlaşmalarının denetimi
- Tahkim ve arabuluculuk görüşmelerinde uzlaşma stratejisi tespiti
- Karşı tarafın kamu olduğu davalarda uzlaşma stratejisi tespiti
b) Dava Açılmadan Önce:
Ortaya çıkmış hukuksal bir sorunun mahkeme götürülmesi aşamasında yapılan denetim hizmetidir.
Örnek Servisler:
- Hukuksal problemin analizi
- Davanın risk/fayda analizi
- Dava dosyası için delillerin tespiti
- Dava stratejisinin tespiti.
c) Dava Açıldıktan Sonra:
Mahkemede görülmekte olan bir davada hukuksal riskleri belirmek, önlemek veya etkisini azaltmak için yapılan denetim hizmetidir. Eğer talep edilirse bu hizmet karar kesinleşinceye kadar -temyiz sürecinin sonuna kadar- sürekli bir hale getirilebilir.
Örnek Servisler:
- Hukuksal durumun analizi
- Risk analizi
- Ön inceleme duruşmasına kadar sürecin analizi, stratejinin raporlanması
- Tahkikat aşaması denetimi.
- Temyiz stratejisinin tespiti.
- Yargılama sürecinin Türkiye’nin taraf olduğu uluslararası sözleşmelere uygunluğunun denetimi; aykırılık tespit edilmesi halinde izlenecek stratejinin tespiti.